نوشته دوست خوبم و استاد بی نظیر غذا و نوشیدنی - آقای منصوری پور : Mansouripour 09153096473

الگوهای رفتاری و آداب معاشرتی که کارکنان هتل باید بدانند

شاید شما نیز برای یک ماموریت اداری یا گذران اوقات فراغت، زندگی چند روزه‌ای را در هتل تجربه کرده باشید. در این اقامت کوتاه، آنچه بیش از همه در ذهن شما نقش می‌بندد و تا مدت‌ها در خاطرتان ماندگار خواهد شد،  آداب رفتاری کارکنان هتل و نحوه برخورد آنها با شماست؛ این نحوه ارتباط و توجه به ریزه‌کاری‌ها و جزئیات رفتاری، شاید برایتان کمی نامانوس و عجیب به نظر بیاید اما لازمه کار اینست که تمامی این اصول از طرف کارکنان هتل در تمامی سلسله مراتب شغلی به عنوان «میزبان» رعایت شود تا رضایت خاطر شما را به عنوان یک «میهمان» جلب کند. چند و چون این الگوی‌های رفتاری و آداب معاشرت هتلی (Behavioral patterns) که «اتیکت» نیز گفته می‌شود را از جلال نصیریان؛ عضو هیئت علمی دانشکده جهانگردی و هتلداری  جویا شدیم تا در این‌باره بیشتر بدانیم:

آداب‌ معاشرت برای تمامی انسان‌ها معیاری برای سنجش شخصیت آنهاست و آگاهی از اصول و الگوهای رفتاری درست برای همه در هر موقعیت و جایگاهی که قرار دارند لازم و ضروری است. در یک تعریف کلی آداب معاشرت یعنی نحوه رفتار مطلوب انسان با همنوعانش و نیز با محیط زیست خود. 
در صنعت هتلداری به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های صنعت گسترده گردشگری، این شاخص قوی‌تر و محسوس‌تر ‌است؛ چرا که در این صنعت سطح وسیعی از تعاملات و ارتباطات انسانی در جریان است و آگاهی و برخورداری کارکنان هتل در تمامی سلسله مراتب از مدیرعامل گرفته تا دربان هتل از الگوها و استانداردهای رفتاری امری لازم و بدیهی است. در استانداردهای بین‌المللی برای کارکنان هتل دو نوع ویژگی و الگوی رفتاری قایل شده‌اند: 
1) ویژگی‌های مثبت (محاسن، بایدها)
2) ویژگی‌های منفی (گناهان و نبایدها)

 مثبت باشیم
ویژگی‌های رفتاری مثبت در تمامی کشورها تقریبا یکسان است و کارکنان هتل موظفند بر طبق این الگوها و استانداردها با میهمانان و مسافران رفتار کنند.
براساس استانداردهای بین‌الملل این الگوهای رفتاری مثبت در پنج گروه جای می‌گیرند:
1) برقراری ارتباط چشمی
اولین ویژگی مثبت که بیشترین تاثیر را بر میهمان خواهد گذاشت، تلاقی نگاه و برقراری ارتباط چشمی است. این ارتباط باید همواره میان میزبان و میهمان برقرار شود، حتی زمانی که میزبان در حال صحبت با تلفن است نباید این ارتباط چشمی را فراموش کند.
البته در نحوه برقراری ارتباط چشمی با میهمان باید کمی محتاط عمل کرد؛ چرا که ممکن است فرهنگ این ارتباط در کشور میهمان به گونه‌ای متفاوت‌تر از فرهنگ کشور میزبان تعریف شده باشد. در بیشتر فرهنگ‌ها تعداد نگاه و طول آن با یکدیگر متفاوت است. در کشورهای اروپای شمالی تعداد نگاه کم و مدت زمان آن نیز کوتاه است اما در کشورهای اروپای مرکزی تعداد و طول نگاه بیشتر است. در کشورهای اروپای جنوبی و کشورهای مدیترانه‌ای مثل پرتقال‏، اسپانیا، یونان، قبرس، ایتالیا و ترکیه و ..... مدت زمان و تعداد نگاه به مراتب بیشتر از کشورهای اروپای شمالی و مرکزی است.
باید بدانید 15 ثانیه اول در برخورد میزبان با میهمان از اهمیت بسیاری برخوردارست، زیرا در این لحظات‏، هر چند که کوتاه است میهمان به میزبان نگاه و وی را از سر تا نوک پا ورانداز می‌کند و می‌تواند به حقیقت جایگاه و اعتبار شخصیتی مجموعه او پی ‌‌ببرد. از این‌روست که به این لحظات سرنوشت‌ساز، لحظات حقیقت‌یاب می‌گویند. با وجود این بسیار مهم است که در یک مجموعه هتلی تمامی افراد از مدیرعامل تا دربان به عنوان میزبان و نماینده مجموعه، خود را به برقراری ارتباط چشمی موثر ملزم دانسته و دقت و نکته‌سنجی لازم را برای یک ارتباط موفق و مثبت داشته باشند.
2)  نحوه استقرار هوشمندانه
دومین ویژگی مثبت رفتاری که کارکنان موظف به رعایت آن هستند این‌ است که در جایگاه و محل استقرار خود در مجموعه، چه به حالت ایستاده و چه نشسته «ریزه‌کارهایی» را مد نظر قرار دهند.
این «نکات» به قرار زیر است:
 در برخورد با میهمان نباید به آسمان خیره شد یا به زمین زل زد.
  کمر و شانه‌ها نباید حالت خمیده و افتاده داشته باشد.
 نباید از پایپوش نامناسب مثل دمپایی‏، صندل و..... استفاده کرد. 
 در پوشیدن لباس به ریزه‌کارهایی مانند بستن دکمه‌ها توجه کرد.
 با دست خیس و با چهار انگشت هرگز نباید با میهمان دست داد. 
 نباید با صدای بلند با همکاران و نیز با میهمان خود صحبت کرد.
 نباید از بدن و دهانمان بوی نامطبوعی به مشام برسد.
 نباید تند، سلانه سلانه یا شل و خمیده راه رفت.
باید به خاطر داشت که درست راه رفتن در محیط کار اصل مهمی است، به طوری که  فرد شاغل در این مجموعه را از نحوه راه رفتن آن می‌توان ارزیابی کرد. علاوه بر اینکه راه رفتن توام با آرامش و به دور از هر گونه شتابزدگی می‌تواند نقش آرام‌بخش را برای میهمان ایفا کند.
3) لبخند گرم و درخشان 
منظور از لبخند، خنده بی‌صداست. در مورد فواید و اهمیت لبخند زدن سخنان بسیاری از بزرگان و افراد صاحب نام گفته شده از جمله این سخن معروف چارلی چاپلین: هیچ چهره‌ای نیست که با لبخند زیباتر نشود. 
 امروزه لبخند درمانی یکی از درمان‌هایی است که بسیاری از روانپزشکان، افراد افسرده را به آن تشویق می‌کنند. در صنعت گردشگری و هتلداری، لبخند جایگاه‌ ویژه‌ای دارد. باید این نکته را به ذهن سپرد که لبخند گرم و درخشان اصلی‌ترین لباس کار هر فرد شاغل در این صنعت است و کسی که لبخند بلد نیست نباید به این مجموعه وارد شود. بدترین حالت در یک مجموعه هتلی این است که لبخند از لبان کارکنان آن رخت ببندد.
4) پاسخگویی مسئولانه
پاسخگویی مسئولانه به پاسخی می‌گویند که سه شرط داشته باشد:
1) فوری   2) درست و مطمئن       3) کارآمد 
بسیاری از مسافران و گردشگرانی که از کشوری به کشور دیگر رهسپار می‌شوند، گردشگران فرهنگی هستند. این گردشگران می‌خواهند از لحظه به لحظه حضور خود در این سفر نهایت بهره را ببرند و انتظار دارند به اندازه پولی که داده‌اند خدمات دریافت کنند. از این رو باید تک‌تک کارکنان هتل خود را ملزم به رعایت این سه شرط در پاسخگویی به این مسافران فرهنگی بدانند.
از سوی دیگر از آنجایی که این مسافران تیزبین پیش از مسافرت در مورد فرهنگ، تمدن و پیشینه کشور ما چیزهایی خوانده‌ یا  شنیده‌‌‌اند و می‌خواهند آن‌ها را به تایید ما ‌برسانند، باید با دقت و هوشیاری کامل به سوالاتشان پاسخ گفت؛ چرا که در صورت عدم پاسخ صحیح به آنها، به پاسخ‌های دیگرمان اعتماد نخواهند کرد و دراین صورت کل مجموعه هتل زیر سوال می‌رود.
تمام افراد شاغل در صنعت هتلداری باید نقش «سرایداری» را ایفا کنند؛ یعنی همه کارکنان هتل می‌بایست به فراخور حوزه کاری خود، دایره اطلاعات مکانی‏، جغرافیایی و تاریخی خود را نسبت به محیط کاری و پیرامون‏ خود و در سطح کلان‌تر نسبت به کشور خود گسترش دهند و از اطلاعات ریز و کم‌اهمیت تا رویدادهای مهم آگاهی داشته باشند. علاوه بر این، به الگوهای رفتاری، انواع رویدادها و جغرافیای سرزمین‌های دیگر تا حد امکان تسلط یابند تا از عهده پاسخگویی مسئولانه به این میهمانان فرهنگی برآیند.  
 5) ایجاد ارتباط صمیمانه 
بر طبق تحقیقات عالمان رفتار‌شناس‏، آهنگین‌ترین واژه برای هرکس، آوای اسم خود اوست. وقتی میهمان‌ را با اسم صدا می‌کنید به چهارمین نیاز انسان یعنی نیاز به عزت نفس و احترام متقابل در هرم ابراهام مازلو (پدر روانشناسی انسان‌گرا) پاسخ داده‌اید.

 طاعونی که باید از آن دوری کرد
اما در مقابل این ویژگی‌های مثبت و سازنده رفتاری که کارکنان هتل به برخورداری و تقویت آنها در خود تشویق شده‌اند، خصیصه‌هایی منفی نیز وجود دارد که کارکنان در تمامی سلسله مراتب از آن نفی شده و باید از آنها به شدت دوری کنند. داشتن این خصیصه‌ها و به تعبیری طاعون‌های رفتاری در صورتی که مورد بی‌توجهی و عدم درمان قرار گیرد، تمامی صنعت را درگیر و بیمار می‌کند.  
در استانداردهای بین‌المللی به 12 مورد از این خصایص منفی اشاره شده است:
1) عدم مراقبت و توجه کامل نسبت به میهمان   
کارکنان هتل می‌بایست توجه‌ای دلسوزانه و همراه با نگرانی نسبت به میهمانان خود داشته و تمام حواسشان را معطوف به وی و خواسته‌هایش کنند. به تعبیری برای میهمان‏، نقش مادری دلسوز نسبت به فرزند یا پرستاری تیمارگر که از بیمار خود  مراقبت می ‌کند را ایفا کنند.
2) دست دادن به صورت شل و استخوان‌شکنانه 
باید به خاطر داشت که  از نحوه دست‌دادن ما می‌توانند پی به شخصیت درونی و اعتماد به نفس‌مان ببرند.
3) رعایت نکردن نحوه درست ایستادن
در راستای ایستادن بدن میزبان نباید هیچ‌گونه انحراف به راست یا چپ وجود داشته باشد و بدن وی باید کاملا در مقابل چارچوب بدن میهمان قرار گیرد. 
4) سیگار کشیدن 
نباید فراموش کرد که سیگار کشیدن برای طرف مقابل مضرات چند برابر خواهد داشت.
5) عدم رعایت فاصله در ایستادن
هر شخصی برای خود حریمی خصوصی قایل است که نسبت به نقص آن واکنش نشان خواهد داد. این حریم شخصی در فرهنگ‌های گوناگون متفاوت است و برداشت‌های مختلفی از آن صورت می‌گیرد.
اما استاندارد کلی این است که این فاصله نباید از 60 سانتی‌متر کمتر و از 90 سانتی‌متر بیشتر باشد؛ چرا که کمتر از 60 سانتی‌متر، تجاوز به حریم ایمنی و شخصی و بیشتر از 90 سانتی‌متر، بی‌توجهی به افراد تعبیر خواهد شد.
6) تولید انواع آلودگی  
به طور کلی فضای مطلوب بر محیط هتل و هر محیط وابسته به صنعت جهانگردی باید از هشت آلاینده ممکن عاری باشد:
  آلودگی صوتی 
هرگز نباید فراموش کرد که صدای ما مانند گلوله تفنگ دارای یک بُرد است که در محیط‌ هتل نباید از 5/2 متر تجاوز کند.
 آلودگی صدا ناشی از به هم خوردن دوچیز 
 آلودگی دید یا منظر مانند آشغال ریختن در محیط اطراف یا نصب اعلامیه بر روی دیوارها 
 آلودگی بوی بد انسان و محیط اطراف
 آلودگی ناشی از نورپردازی غیر اصولی در ساختمان و اتاق‌ها 
 آلودگی ناشی از عدم تناسب در به کارگیری رنگ‌ها و بی‌توجهی به روانشناسی رنگ‌ها در کارکرد رنگ
 آلودگی هوا
 آلودگی آب
7) همزمان و توامان صحبت کردن و پرگویی 
دیدگاه جهانی بر این نظر است که «سخن ساده و کوتاه» بیان شود و از پرگویی به شدت خودداری شود. 
در تصدیق این دیدگاه می‌توان به این مصرع از شعر نظامی گنجوی بسنده کرد که گفته:«کم گوی و گزیده گوی چون در ....»
8) در حال ایستادن، فاصله پاها از یکدیگر نباید بیشتر از عرض دو شانه باشد.
9) در آوردن لباس ازتن یا شل کردن گره کروات 
باید توجه داشت که یا  لباس محلی رسمی کشورمان را  بر تن کنیم  یا  کت و شلوار بپوشیم.
 10) لمس‌کردن شانه و دیگر قسمت‌های بدن علاوه بر دست در مناسبت‌های اداری، رسمی و بین‌المللی 
11) نگرفتن دستمال بر دهان موقع عطسه و سرفه
12)عدم وقت‌شناسی
یک اصل اساسی که تمامی افراد شاغل در هتل در هر رده‌ شغلی و هر موقعیتی موظف به رعایت آن هستند «وقت‌شناسی» است. این مهم را نباید فراموش کنیم که میزبان همواره باید زودتر از میهمان در جایگاه خود قرار گیرد. علاوه بر اینکه اگر کارکنان در هر رده شغلی 15 دقیقه دیرتر از وقت مقرر بر سر مسئولیت خود حاضر شوند باید بدانند که به اندازه تعداد افرادی که برای او منتظر ایستاده‌ یا در کارشان تاخیر افتاده کم‌شخصیت به حساب‌ می‌آیند.
با توجه به وجود تعامل و ارتباط مستمر میان کارکنان هتل و مسافران از فرهنگ‌های مختلف و نیز میزان اثربخشی استانداردهای مثبت رفتاری در ارتقای خدمات کارکنان هتل اگر همه این ریزه‌کاری‌ها‏‏، باید و نبایدهای رفتاری مد نظر قرار گیرد و تمامی کارکنان شاغل در پنج بخش صنعت گسترده جهانگردی اعم از بخش حمل و نقل و ترابری شامل هوایی‏، ریلی، جاده‌ای زمینی و دریایی، بخش اقامتگاه‌ها و اماکن پذیرایی به ویژه هتل‌ها، متل‌ها و انواع رستوران‌ها، بخش جاذبه‌ها گردشگری طبیعی و انسان ساخت، بخش سفرسازان مانند آژانس‌ها و دفاتر خدمات مسافرتی و نیز بخش مدیریت بازاریابی و مدیریت جهانگردی این ویژگی‌های مثبت را در خود تقویت و از ویژگی‌های منفی به شدت دوری کنند، می‌توان چشم‌انداز امیدوارترکننده‌تر و  ارتقای همه جانبه‌تری را به لحاظ کمی و کیفی برای صنعت هتلداری متصور شد.